با فیض خداوند به درس دیگری از سری درسهای تعالیم اساسی کتاب مقدس می‌پردازیم.
در درس قبل، بررسی خود را دربارۀ روح‌القدس شروع کردیم و دیدیم که بر اساس کتاب مقدس، روح‌القدس یک شخص است و دارای شخصیت می‌باشد. چون روح‌القدس یک شخص است، از ادراک، احساسات و اراده برخوردار می‌باشد. آنچه را که روح‌القدس می‌تواند انجام بدهد، یک نیروی فاقد شخصیت به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند انجام بدهد. به همین دلیل، روح‌القدس یک چیز نیست بلکه، او یک شخص زنده است.
روح‌القدس خدا است
موضوع این درس، الوهیت روح‌القدس است. بر اساس کتاب مقدس، روح‌القدس خدا است و از هر نظر با خدای پدر و خدای پسر برابر است. ما قبلاً دربارۀ تثلیث صحبت کردیم و توضیح دادیم که خدا در عین حال که واحد یا یکتا است، از سه شخص تشکیل شده است. پدر و پسر و روح‌القدس، هر سه، یک خدا را تشکیل می‌دهند و ما مسیحیان این خدا را می‌شناسیم و می‌پرستیم. همان‌طور که لازم است بدانیم، روح‌القدس یک شخص واقعی است و دارای شخصیت می‌باشد، لازم است بفهمیم که او خدای کامل است. در کتاب مقدس، آیات مختلفی وجود دارد که به ما می‌آموزند، روح‌القدس خداوند است.
روح‌القدس خدا خوانده شده است
در کتاب مقدس می‌بینیم که به روحِ خدا اسامی الهی داده شده است. در کتاب اعمال رسولان فصل پنجم، می‌خوانیم که حنانیا و سفیره در مورد هدیه‌شان، به خدا دروغ گفتند و در اثر این کار مُردند. پطرس رسول به حنانیا گفت که او نه به انسان، بلکه به خدا دروغ گفته است. در این قسمت، بطور روشن می‌بینیم که حنانیا و سفیره به روح‌القدس، که پطرس او را خدا خواند، دروغ گفته بودند. در کتاب اعمال رسولان فصل پنجم، آیات ۳-۴ نوشته شده است: “پطرس گفت، ای حنانیا، چرا این‌طور تسلیم شیطان شدی تا او تو را وادار کند به روح‌القدس دروغ بگويی و مقداری از پول زمینت را نگاه داری؟ آیا وقتی آن را داشتی مال خودت نبود؟ آیا وقتی آن را فروختی باز هم در اختیارت نبود؟ چطور شد که فکر چنین کاری کردی؟ تو نه به انسان، بلکه به خدا دروغ گفته‌ای”.
روح‌القدس خداوند خوانده شده است
روح‌القدس، نه تنها خدا خوانده شده است، بلکه در رسالۀ دوم پولس رسول به قرنتیان فصل سوم آیات ۱۷-۱۸ روح‌القدس، خداوند خوانده شده است. کلام خدا می‌فرماید: “در اینجا مقصود از کلمۀ “خداوند”، روح‌القدس است و هر جا روح خداوند باشد، در آنجا آزادی هست. و همۀ ما درحالی که با صورتهای بی‌نقاب مانند آيینه‌ای جلال خداوند را منعکس می‌کنیم، به تدریج در جلالی روز افزون به شکل او مبدل می‌شویم و این کار، کار خداوند یعنی روح‌القدس است”. در زمانی که عهد جدید نوشته شد، خدا‌نشناسان، لغت “خداوند” را برای بت به‌کار می‌بردند. در آن روزها در نواحی مدیترانه، مردم خدایان بسیاری داشتند. اهالی هر شهر و دهی، خدای خودشان را می‌پرستیدند. پس وقتی یک نفر می‌گفت خداوند، او در واقع به خداوندِ شهر یا ده خاصی اشاره می‌کرد. در چنین ایامی بود که پولس رسول با الهام از خدا رسالات خود را نوشت. وقتی پولس کلمۀ خداوند را در مورد مسیح و روح‌القدس به‌کار می‌بُرد، منظورش این نبود که آنها فقط بر سایر مخلوقات برتری داشتند! خیر، در واقع منظور پولس این بود که مسیح و روح‌القدس مثل پدر، خدا هستند. روح‌القدس همانند مسیح، خداوند خوانده شده است، زیرا او دارای الوهیت و خداوند است.
روح‌القدس جاودانی است
طریق دیگری که ما می‌توانیم به الوهیت روح‌القدس پی ببریم، این است که بدانیم او از همان صفات الهی برخوردار است که خدای پدر و خدای پسر برخوردار هستند. برای نمونه، در رساله به عبرانیان فصل نهم، آیۀ ۱۴ روح‌القدس، روح جاودانی خوانده شده است. یقیناً هیچ‌کس و هیچ چیزی جاودانی نبوده است، چون هر مخلوقی در زمانی به‌وجود آمده است. اما خدا که خالق، و شامل پدر و پسر و روح‌القدس است، جاودانی می‌باشد. باید توجه داشته باشیم که جاودانی بودن و غیرفانی بودن، دو موضوع متفاوت هستند. غیرفانی بودن، یعنی یکی تا ابد وجود خواهد داشت. اما جاودانی بودن، یعنی یکی همیشه وجود داشته است و تا ابد هم وجود خواهد داشت. به عبارت دیگر، جاودانی بودن یعنی آغاز و پایانی نداشتن. همان‌طور که گفتیم، روح‌القدس جاودانی است.
روح‌القدس در همه جا حضور دارد
روح‌القدس، همانند خدای پدر و عیسی مسیح خداوند در همه جا حضور دارد. در مزمور صد و سی و نهم، آیات ۷-۱۰ نوشته شده است: “از روح تو کجا بروم؟ و از حضور تو کجا بگریزم؟ اگر به آسمان صعود کنم، تو آنجا هستی! و اگر در هاویه (دنيای مردگان) بستر بگسترانم اینک تو آنجا هستی! اگر بالهای سحر را بگیرم و در اقصای دریا ساکن شوم، در آنجا نیز دست تو مرا رهبری خواهد نمود و دست راست تو مرا خواهد گرفت”. بنابراین روح‌القدس همیشه در همه جا حاضر است و می‌تواند ما را کمک کند. وقتی به کمک احتیاج داریم، به‌خاطر ایمان‌مان به عیسی مسیح و کاری که او در راه ما انجام داده است، می‌توانیم به روح‌القدس اعتماد کنیم و مطمئن باشیم که او به ما کمک خواهد کرد. روح‌القدس، کسی را به این دلیل که آدم خوبی است و کارهای خوب انجام داده است کمک نمی‌کند، چون بر اساس کلام خدا، “حتی یک نفر نیست که کاملاً نیک باشد”. “همه گناه کرده‌اند و از جلال خدا محرومند” (رومیان فصل سوم، آیات ۱۰ و ۲۳). اما وقتی یک نفر به مسیح و کاری که او در راهش انجام داد، ایمان می‌آورد، یعنی ایمان می‌آورد که مسیح برای آمرزش گناهانش مرد، و دوباره زنده شد، آن‌وقت مورد قبول خدا واقع می‌شود و می‌تواند مطمئن باشد که روح خدا پیوسته کمکش می‌کند.
روح‌القدس قادر مطلق است
روح‌القدس دارای قدرت کامل است. زکریا که یکی از انبیاء عهد عتیق بود چنین نوشت: “نه به قدرت و نه به قوت بلکه به روح من. قول یهوه صبایوت این است” (کتاب زکریای نبی فصل چهارم، آیۀ ۶). یوحنا رسول در عهد جدید به ایمان‌دارانِ به مسیح این‌طور تعلیم می‌دهد: “زیرا روحی که در شماست (یعنی روح‌القدس) از روحی که در این دنیا کار می‌کند، قوی‌تر است” (رسالۀ اول یوحنا فصل چهارم، آیۀ ۴). این آیات نشان می‌دهند که روح‌القدس از انسان و شیطان قوی‌تر است. در واقع، او مثل خدای پدر و خدای پسر بر تمام کائنات و مخلوقات اقتدار دارد.
روح‌القدس از همه چیز آگاه است
بالاخره، کتاب مقدس تعلیم می‌دهد که روح‌القدس از همه چیز آگاه است، حتی از مسائل عمیق الهی. در رسالۀ اول پولس به قرنتیان فصل دوم، آیات ۱۰-۱۱ نوشته شده است: “خدا این‌همه را به وسیلۀ روح خود از راه الهام به ما آشکار ساخته است؛ زیرا روح‌القدس همه‌چیز حتی کُنهِ نیات الهی را کشف می‌کند. کیست که بهتر از روح شخص با باطن او آشنا باشد؟ به همان طریق، هیچ کس جز روح خدا با خدا آشنا نیست”. او که تمام افکار خدا را می‌داند، روح‌القدس است. او که از همه‌چیز با‌‌خبر است، روح‌القدس است. این روح‌القدس است که می‌تواند ما را تعلیم دهد و از اراده‌های خدا مطلع سازد.
کارهای الهی روح‌القدس
کتاب مقدس، کارهای الهی را نیز به روح‌القدس نسبت می‌دهد و یکی از این کارها خلقت است. در دومین آیۀ کتاب مقدس، می‌بینیم که روح‌القدس مثل خدای پدر و عیسی خداوند در کار خلقت شرکت داشته است. در کتاب پیدایش فصل اول، آیۀ ۲ نوشته شده است: “زمین تهی و بایر بود و تاریکی بر روی ژرفا؛ و روح خدا (یعنی روح‌القدس) سطح آبها را فرو گرفت”. و در کتاب ایوب فصل سی و سوم، آیۀ ۴ می‌خوانیم: “روح خدا مرا آفریده، و نفخۀ (نَفَسِ) قادر مطلق مرا زنده ساخته است”. در این آیه، می‌بینیم که روح‌القدس، هم در خلقت انسان سهم دارد و هم در حفظ و حراست انسان. در عهد جدید، در گفتگوی عیسی با نیقودیموس می‌بینیم که روح‌القدس قادر است به انسان گناهکار و روحاً مرده، تولد تازه و حیات تازه ببخشد (گفتگوی عیسی با نیقودیموس در فصل سوم انجیل یوحنا یافت می‌شود). وقتی یک نفر از راه ایمان به عیسی مسیح، تولد تازه و حیات تازه می‌یابد و از درون تغییر می‌کند، در واقع روح‌القدس عامل این تغییر درونی است. ضمناً، بر اساس رسالۀ پولس به رومیان فصل اول، آیۀ ۴ و فصل هشتم آیۀ ۱۱، روح‌القدس عامل زنده شدن دوبارۀ عیسی بود. در رومیان فصل هشتم، آیۀ ۱۱ می‌خوانیم: “اگر روح خدا که مسیح را پس از مرگ زنده گردانید، در وجود شما ساکن باشد، همان‌طور که او را پس از مرگ زنده گردانید، به‌وسیلۀ همان روح‌القدس که در شما ساکن است، به جسم فانی شما هم حیات خواهد بخشید”.
اتحاد و همکاری و هماهنگی روح‌القدس با پدر و پسر
الوهیت روح‌القدس همچنین در چگونگی اتحاد و همکاری و هماهنگی او با پدر و پسر، دیده می‌شود. در عهد جدید می‌خوانیم که در امر مجسم گشتن و انسان شدن عیسی مسیح، روح‌القدس با پدر همکاری نمود. کلام خدا در این زمینه می‌فرماید: “فرشته به او پاسخ داد (یعنی جبرائیل به مریم باکره پاسخ داد)، روح‌القدس بر تو خواهد آمد و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افکند و به این سبب آن نوزاد مقدّس، پسر خدا نامیده خواهد شد” (انجیل لوقا فصل اول، آیۀ ۳۵). در صحنۀ تعمیدِ عیسی که صدای پدر از آسمان شنیده شد، روح خدا حضور داشت. کلام خدا می‌فرماید: “عیسی پس از تعمید، فوراً از آب بیرون آمد. آنگاه آسمان گشوده شد و او روح خدا را دید که مانند کبوتری نازل شده به سوی او می‌آید. و صدايی از آسمان شنیده شد که می‌گفت، این است پسر عزیز من که از او خشنودم” (انجیل متی فصل سوم، آیات ۱۶-۱۷). دیگر اینکه در فرمول تعمید، نام روح‌القدس در کنار پدر و پسر دیده می‌شود. عیسی به شاگردان خود فرمود: “پس بروید و همۀ ملّتها را شاگرد من سازید و آنها را به نام پدر و پسر و روح‌القدس تعمید دهید” (انجیل متی فصل بیست و هشتم، آیۀ ۱۹). در این آیه، هم شخصیت و هم الوهیت روح‌القدس دیده می‌شود. باید متوجه باشیم که عیسی نفرمود، آنها را به نام پدر و پسر و یک نیرو تعمید دهید! خیر، عیسی این‌طور نفرمود، چون روح‌القدس یک شخص است و دارای شخصیت است و ضمناً روح‌القدس دارای الوهیت می‌باشد. به‌همین دلیل، نام او در کنار پدر و پسر ذکر شده است. ما ایمان‌دارانِ به مسیح، می‌توانیم به‌خاطر این واقعیت که روح‌القدس در وجودمان ساکن است شاد و مسرور باشیم.
چون روح‌القدس، یک شخص است و دارای شخصیت است، می‌تواند با ما مشارکت داشته باشد و در احتیاجاتی که همه روزه داریم، کمک‌مان کند. ضمناً چون او خداست، قدرت دارد آنچه را که برای ما مفید است به انجام برساند. او نه فقط قادر است، بلکه مایل است آنچه را که برای ما خوب است انجام بدهد. البته ما نیز باید با او همکاری کنیم و از هر نظر به او اعتماد داشته باشیم. روح‌القدس، نه تنها در وجود ما ایمان‌دارانِ به مسیح حضور دارد، بلکه در حضور خدا برای ما شفاعت می‌کند. پس شاد باشیم چون تنها نیستیم، بلکه حضور دائمی روح‌القدس با ما است. شکر و سپاس بر نام او باد، از حال تا به ابد، آمین.
اين مقاله، از کتاب “تعاليم اساسی کتاب مقدس” گرفته شده است. برای مطالعۀ تمام قسمتهای اين کتاب، اينجا را کليک کنيد.