در این فصل از کتاب تعاليم اساسی کتاب مقدس، موضوع بحث ما دربارۀ طبیعت و شخصیت خدا است. ما بر اساس کتاب مقدس، طبیعتِ سه در یک یا طبیعت تثلیثی خدا را مورد بررسی قرار می‌دهیم. منظور از طبیعت سه در یک یا تثلیثی این است که خدای واحد از سه شخص، یعنی پدر و پسر و روح‌القدس تشکیل شده است. به‌عبارت دیگر خدای یکتا شامل پدر، پسر و روح‌القدس می‌باشد.
طبیعت خدا
بر اساس فرمایش عیسی مسیح، “خدا روح است”. در فصل چهارم انجیل یوحنا می‌بینیم که عیسی با زن سامری دربارۀ اینکه کجا و چگونه بایستی خدا را پرستید صحبت می‌کند. عیسی به آن زن سامری فرمود: “اما زمانی می‌آید و این زمان هم اکنون شروع شده است که پرستندگان حقیقی، پدر را با روح و راستی عبادت خواهند کرد، زیرا پدر طالب اینگونه پرستندگان می‌باشد. خدا روح است و هر که او را می‌پرستد باید با روح و راستی عبادت نماید.” (انجیل یوحنا فصل چهارم، آیات ۲۳ و ۲۴).
خدا، سرچشمۀ حیات
خدا نه فقط روح است، بلکه او زنده و دارای شخصیت است. در کتاب ارمیاء نبی فصل دهم، آیۀ ۱۰ می‌خوانیم: “اما یهوه خدای حق است و او خدای حّی “یعنی خدای زنده” و پادشاه سرمدی “یعنی پادشاه جاودانی” می‌باشد. و در کتاب مکاشفه فصل چهارم، آیات ۸ تا ۱۱ می‌بینیم که در آسمان، مخلوقات او را بعنوان خدایی که تا به ابد زنده است می‌پرستند و تجلیل و تکریم و تمجید می‌کنند.
آری خدا زنده است و او کسی است که زندگی می‌بخشد. منشا و سرچشمۀ زندگی در وجود خداوند است. پولس رسول در رسالۀ اول خود به تیموتاوس فصل ششم، آیۀ ۱۳ چنین می‌فرماید: “در برابر خدايی که به همه‌چیز هستی می‌بخشد” در واقع تمام موجودات در آسمانها و زمین حیات خود را مدیون خدا هستند.
خدا، خدای متعال
خدا نه فقط خدايی زنده و جاودانی، و روحی است که حیات می‌بخشد بلکه او یگانه خدای متعال است. در کتاب اشعیاء نبی فصل چهل و چهارم، آیۀ ۶ نوشته شده است “من اول هستم و من آخر هستم و غیر از من خدايی نیست”. در عهد جدید می‌بینیم که پولس رسول بیان متشابهی دربارۀ خداوند دارد، زیرا در رسالۀ اول به قرنتیان فصل هشتم، آیۀ ۴ نوشته شده است “پس دربارۀ خوراکهایی که به بتها تقدیم شده است، ما می‌دانیم که بت واقعیت ندارد و خدای دیگری جز خدای یکتا نیست.” پس هم در عهد عتیق و هم در عهد جدید تايید شده است که خداوند یکتاست.
خدا، سه در یک
کتاب مقدس این حقیقت را به روشنی بیان می‌کند که خدا با وجود اینکه خدايی یکتاست خود را در سه شخص آشکار نموده است که مسیحیان این را تثلیث می‌خوانند. البته کلمۀ تثلیث در کتاب مقدس وجود ندارد، ولی این کلمه طبیعت خدا را آنطور که هست تشریح می‌کند. تثلیث با وحدانیت خدا تناقضی ندارد و به تعداد اشاره نمی‌کند. تثلیث توصیف کنندۀ خدايی است که در عین حال که یکتاست از سه شخص تشکیل شده است. مثالهايی وجود دارند که ما را کمک می‌کنند تا مفهوم تثلیث را درک کنیم، هر چند این مثالها نمی‌توانند اتحاد سه گانۀ اشخاص الوهیت را بطور کامل توضیح بدهند، چون در این دنیا چیزی که عیناً مثل طبیعت خدا باشد وجود ندارد.
در عهد عتیق در کتاب اعداد فصل سیزدهم می‌خوانیم که دوازده مرد به جهت جاسوسی به زمین کنعان فرستاده شدند و با خوشۀ بزرگی از انگور برگشتند. در یک خوشۀ انگور حبه‌های انگورِ زیادی است ولی از طریق یک ساقه حیات برای همۀ حبه‌ها مهیا می‌شود.
از لحاظ علمی آب می‌تواند به سه حالت بخار، مایع و یخ وجود داشته باشد اما می‌دانیم که هر سه از یک چیز ساخته شده‌اند. هر کتابی شامل طول و عرض و ارتفاع است، ولی این سه، یک کتاب را تشکیل می‌دهند. با وجود اینها، هیچ مثالی نمی‌تواند طبیعت خدا و رابطۀ بین اشخاص الوهیت را به درستی توصیف کند. تعلیم کتاب مقدس در مورد تثلیث را می‌توان به این صورت بیان کرد که فقط یک خدا وجود دارد و این خدا شامل سه شخص مشخص یعنی پدر و پسر و روح‌القدس می‌باشد. هر یک از این سه شخص خودش خداست و با دو شخص دیگر با هماهنگی کامل در ارتباط است. ضمناً اشخاص الوهیت در قدرت و جلال و ابدیت با هم برابر می‌باشند و در ماهیت یا ذات با هم همانند هستند.
تثلیث در عهد عتیق
حالا نظری اجمالی به قسمت عهد عتیق از کتاب مقدس می‌افکنیم و مختصراً تعالیم آن را در مورد طبیعت خدا بررسی می‌کنیم. در عهد عتیق کلمات الوهیم و آدونای که اسامی خداوند هستند هر دو در زبان عبری فرم جمع دارند. بعلاوه بعضی از کلمات که برای اشاره به خدا بکار برده شده‌اند از نظر دستوری حالت جمع دارند.
در کتاب پیدایش فصل اول، آیۀ ۲۶ نوشته شده است که “و خدا گفت: آدم را بصورت ما و موافق شبیه ما بسازیم”. و سپس در آیۀ ۲۷ می‌فرماید: “پس خدا آدم را بصورت خود آفرید. او را بصورت خدا آفرید. ایشان را نر و ماده آفرید”. عده‌ای می‌گویند، زمانی که خدا فرمود: “آدم را بصورت ما و موافق شبیه ما بسازیم” او با فرشتگان صحبت می‌کرد! باید به دو نکته توجه داشته باشیم، نکتۀ اول اینکه در این قسمت از کتاب مقدس چیزی دربارۀ فرشتگان گفته نشده است، و نکتۀ دوم اینکه فرشتگان که خود بوسیلۀ خدا خلق شده‌اند نمی‌توانند در آفرینش آدم نقشی داشته باشند. پس وقتی خدا فرمود: آدم را بصورت ما و موافق ما بسازیم، کلمۀ ما به پدر، و پسر، و روح‌القدس اشاره دارد. زیرا در آیۀ بعدی نوشته شده است که “خدا آدم را به صورت خود آفرید”. جهت مطالعۀ کلماتی که فرم جمع دارند و به خدا اشاره می‌کنند می‌توان به قسمتهای دیگر عهد عتیق از قبیل کتاب پیدایش فصل سوم، آیۀ ۲۲؛ کتاب پیدایش فصل یازدهم، آیۀ ۷؛ و کتاب اشعیاء نبی فصل ششم، آیۀ ۸ مراجعه کرد.
خداوند مجروح شده
در کتاب زکریای نبی فصل دوازدهم، آیۀ ۱۰ پیشگویی بسیار جالبی وجود دارد که به آمدن دوبارۀ مسیح اشاره می‌کند. در این آیه خدا می‌فرماید: “و بر خاندان داود و بر ساکنان اورشلیم روح فیض و تضرعات را خواهم ریخت و بر من که نیزه زده‌اند خواهند نگریست . . .”. در این آیه می‌بینیم که گوینده یعنی خدا ابتدا می‌فرماید “و بر خاندان داود و بر ساکنان اورشلیم روحِ فیض و تضرعات را خواهم ریخت” و سپس می‌فرماید “و بر من که نیزه زده‌اند خواهند نگریست”.
این آیه که در عهد عتیق نوشته شده است برای ما که در عهد جدید زندگی می‌کنیم این واقعیت را تشریح می‌کند که خدا به شکل انسان در میان ما ساکن شد و نیزه خورد، و او در آینده مجدداً به جهان خواهد آمد.
عزیزان در این درس مشاهده کردیم که خدا بر اساس کتاب مقدس “روح”، “سرچشمۀ حیات” و “متعال” است. تنها یک خدا در آسمانها و زمین وجود دارد، و این خدای یکتا در سه شخص یعنی پدر و پسر و روح‌القدس خود را آشکار نموده است.
عیسی مسیح که یکی از اشخاص الوهیت است آسمان را ترک نمود و به شکل انسان در این جهان زندگی کرد که از طریق مرگ خود جریمۀ گناهان ما را بپردازد. پس آن کسی که بر صلیب میخکوب شد و نیزه خورد، خداوند بود که در جسم انسانی شده بود. اگر شما هم در قلب خود به مسیح خداوند و کاری که او برای نجات شما انجام داده است ایمان بیاورید، تمام گناهانتان آمرزیده می‌شود و زندگی جاوید می‌یابید. تنها در این صورت است که می‌توانید برای ورود به آسمان شایسته بشوید و اطمینان پیدا کنید که تا ابد با خدا زندگی خواهید کرد. آیا بهتر نیست که همین الآن در قلب خود، به مسیح اعتماد کنید؟
اين مقاله، از کتاب “تعاليم اساسی کتاب مقدس” گرفته شده است. برای مطالعۀ تمام قسمتهای اين کتاب، اينجا را کليک کنيد.