در مقالۀ اول، گفتیم که هدف از این مجموعه، اثبات حقانیت مسیحیت از طریق ارائۀ دلایل و شواهد تاریخی و منطقی است. در این مقاله، به بررسی موضوع کتاب‌مقدس که کتاب آسمانی مسیحیان است، خواهیم پرداخت، زیرا تمام اصول اعتقادی و عملی مسیحیت از آن سرچشمه می‌گیرند.
کتاب‌مقدس کتابی است بی‌همتا. آن شامل تورات، زبور داوود، صُحُف انبیا، انجیل‌ها و رسالات رسولان مسیح است. این کتاب با هیچ کتاب مذهبی دیگری قابل مقایسه نیست. پروفسور مونتی‌رو ویلیامز (Montiero Williams) که قبلاً استاد زبان سانسکریت بود، معتقد است که کتاب‌مقدس، کتابی بی‌همتا است. او پس از چهل و دو سال مطالعه و بررسی کتب شرقی، آنها را با کتاب‌مقدس مقایسه کرده، می‌گوید: “اگر بخواهید، می‌توانید این کتب را در سمت چپ میز مطالعه‌تان روی هم بگذارید؛ اما لطفاً کتاب‌مقدس را تنها و مجزا در سمت راست میز مطالعه‌تان بگذارید و حتماً مراقب باشید که شکافی گسترده در میان آنها باشد، زیرا بین کتاب‌مقدس و دیگر کتبی که کتب مقدس شرق نام گرفته‌اند، شکافی وجود دارد که کتاب‌مقدس را از این کتب به شکلی کامل و قطعی و برای همیشه جدا می‌سازد، شکافی تمام‌عیار که هیچ نوع معرفت دینی نمی‌تواند آن را پُر سازد.”
کتاب‌مقدس یک شهادتنامه است، شهادت اعمال عظیمی که خدا در میان یک قوم، و در مقابل چشمان آنان به‌عمل آورده است. به‌عنوان مثال، وقایعی که در مصر و پس از خروج بنی‌اسرائیل از این سرزمین رخ دادند، روایت‌هایی از زمان‌های گذشته در دوردستها نیستند. اول، تمامی قوم اسرائیل شاهد عینی این وقایع بودند، و بعد از اندک زمانی به نگارش درآمدند. یا وقتی خدا، پس از خروج بنی‌اسرائیل از مصر، در کوه سینا نزول فرمود، تمامی قوم شاهد ابر و آتش و صدای شیپورها و رعد و برق بودند. ایشان صدای خدا را از میان دود و آتش می‌شنیدند که با موسی سخن می‌گفت. سپس، موسی به فراز کوه برآمد و احکام و شریعت را از خدا دریافت داشت. احکامی که موسی از جانب خدا آورد، در خفا عطا نشد. قوم اسرائیل شاهد نزول خدا بر کوه بودند. یا معجزاتی که مسیح به‌جا می‌آورد، اول در حضور انبوه مردم عملی می‌شد و سالها بعد، زمانی که هنوز این شاهدان عینی زنده بودند، به نگارش درآمدند. کتاب‌مقدس گزارشی است از وقایعی که در حضور صدها و هزاران شاهد عینی رخ دادند. از این رو، کتاب‌مقدس حاوی شهادت یک قوم است. کتاب‌مقدس گزارشی است از وقایعی که مورد تأیید شاهدان عینی بودند. به همین سبب است که می‌گوییم کتاب‌مقدس یک شهادتنامه است، شهادتنامۀ یک قوم از اعمال عظیم خدا و احکام او. در لابلای این وقایع بود که احکام و ارادۀ خدا مکشوف می‌شد. به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
کتاب‌مقدس از نظر همگونی مطالبش نیز بی‌همتا است. منظور از همگونی این است که گرچه بخشهای مختلف این کتاب به دست ۴۰ نویسنده و در طول ۱۵۰۰ سال نوشته شده، با این حال، مطالبش منسجم و یکپارچه است و در هماهنگی با یکدیگر قرار دارند. این نویسندگان از اقشار اجتماعی و طبقات مختلف بودند، اما همگی مطالب خود را در مسیری مشخص و با موضوعی مرتبط به یکدیگر نوشته‌اند. این موضوعِ یگانه و واحد این بود که خدا قومی را برای خود انتخاب و تقدیس کرد تا او را به‌عنوان خدای واحد بشناسند و ارادۀ او را به سایر ملت‌ها اعلام کنند. انبیای این قوم وعده می‌دادند که برگزیده‌ای از میان آنان ظهور خواهد کرد که نجات‌دهندۀ بشریت خواهد بود. و در آخر، شاهد ظهور این برگزیده هستیم که به انسان‌ها وعدۀ حیات ابدی را داد، حیات ابدی‌ای که در اثر ایمان به او حاصل می‌گردد. این موضوعِ واحد را در سرتاسر کتاب‌مقدس مشاهده می‌کنیم. این، داستان کلی کتاب‌مقدس است. به‌راستی که کتاب‌مقدس به‌لحاظ همگونی مطالبش، کتابی است بی‌همتا.
کتاب‌مقدس از این نظر که مانند کتابخانه‌ای الهی است نیز بی‌همتا است. فرض کنید برای انجام یک تحقیق، به یک کتابخانۀ مخصوص ایران‌شناسی مراجعه می‌کنید. در این کتابخانه، انواع کتاب‌ها را در خصوص جنبه‌های گوناگون ایران می‌توانید بیابید، از تاریخ و جغرافیا و ادبیات ایران گرفته، تا فلسفه و هنر و زندگی عملی مردم آن. کتاب‌مقدس نیز کتابخانه‌ای است الهی. در آن، بخشهای گوناگونی از تجربیاتی که یک قوم، یعنی قوم اسرائیل، با خدا داشتند، یافت می‌شود. دانشمندان می‌گویند که حدود ۴۰ درصد مطالب کتاب‌مقدس را روایات تاریخی تشکیل می‌دهند. در این بخشها، کارهای عظیم خدا از ابتدای آفرینش تا ظهور عیسی مسیح و خدمات رسولان شرح داده شده است. بخش دیگری از این کتابخانۀ الهی، اختصاص دارد به احکام یا شریعت خدا. او این شریعت را به منظور تنظیم عبادت‌ها و زندگی مدنی قوم اسرائیل عطا فرمود. در بخشی دیگر، یعنی در کتاب مزامیر یا همان زبور داوود، به مناجات‌های الهی بر‌می‌خوریم، یعنی سرودهایی که حضرت داوود و سایر نویسندگان، تحت الهام روح‌القدس، برای عبادت، درخواست، شکایت و استغاثه، به نگارش درآوردند. همچنین، در این کتابخانه با آثار فلسفی قوم خدا روبرو می‌شویم. کتاب‌های ایوب، امثال سلیمان و کتاب جامعه به فلسفۀ زندگی از دیدگاه خدا می‌پردازند. در کتب انبیا نیز وعده‌های تسلی‌بخش خدا و هشدارهای او به قوم اسرائیل آمده است. در انجیل‌ها به زندگی و تعالیم مسیح بر‌می‌خوریم. رسالات رسولان نیز حاوی تعالیم عقیدتی و اخلاقی هستند. حتی عشق الهی نیز از قلم نیفتاده است؛ کتاب غزل غزل‌ها به قلم حضرت سلیمان، ماجرای عاشقانه‌ای را بیان می‌دارد که مسیحیان آن را به عشق خدا به کلیسا، یعنی جمع ایمانداران، نسبت می‌دهند. به‌راستی که کتاب‌مقدس یک کتابخانۀ الهی است. هیچ کتاب مذهبی دیگری، اینچنین نیست. به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
کتاب‌مقدس از نظر توزیع گستردۀ آن نیز بی‌نظیر است. آن، پرفروش‌ترین کتاب در طول تاریخ است. بر اساس گزارش انجمنهای متحد کتاب‌مقدس (United Bible Societies)، تنها در سال ۱۹۹۸، سازمانهای مرتبط با این انجمن، حدود ۲۰ میلیون و هشتصد هزار کتاب‌مقدس کامل و ۲۰ میلیون و صد هزار عهدجدید و عهدعتیق را در سطح جهان توزیع کرده‌اند. اگر فقط فروش قسمت‌هایی از کتاب‌مقدس (یعنی یکی از کتب مستقل کتاب‌مقدس) و یا گزیده‌هایی از آن (یعنی بخشهای مختلف از آن که در مورد یک موضوع خاص گلچین شده‌اند) را در نظر بگیریم، میزان کل توزیع و فروش کتاب‌مقدس کامل یا بخشهایی از آن در سال ۱۹۹۸، به رقم حیرت‌انگیز ۵۸۵ میلیون نسخه می‌رسد و این میزان تنها شامل نسخه‌های توزیع‌شده توسط انجمن فوق می‌شود. به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
کتاب‌مقدس از نظر میزان ترجمۀ آن به زبانهای دیگر نیز بی‌همتا است. بنا بر گزارش انجمنهای متحد کتاب‌مقدس، این کتاب یا بخشهایی از آن، به بیش از ۲۲۰۰ زبان ترجمه شده است. گرچه این ۲۲۰۰ زبان تنها شامل یک‌سوم از ۶۵۰۰ زبانی می‌شود که در جهان شناخته شده‌اند، اما وسیلۀ ارتباطی بیش از ۹۰ درصد از ساکنان جهان را تشکیل می‌دهند. در تمام جهان، کتاب دیگری را نمی‌توان یافت که بیشتر از کتاب‌مقدس ترجمه، ترجمۀ مجدد یا ترجمۀ تفسیری شده باشد. به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
کتاب‌مقدس به‌لحاظ بقایش بی‌همتا است. گرچه این کتاب ابتدا بر روی مواد فاسدشدنی نوشته شده بود و قرن‌ها پیش از اختراع دستگاه چاپ می‌بایست به‌طور مداوم از آن نسخه‌برداری به‌عمل می‌آمد، اما هرگز به محتوا و درستی مطالب آن لطمه‌ای وارد نشده و هیچ قسمتی از آن نابود نگردیده است. در مقایسه با سایر آثاری که از دوره‌های باستان به‌جا مانده، مجموع نسخه‌های معتبری که از کتاب‌مقدس باقی مانده، بیش از کل مجموع نسخه‌های خطی‌ای است که از ده اثر کلاسیک و مهم باستان در دست است. اگر به نسخه‌های خطی موجود از کتاب‌مقدس تردید کنیم، چقدر بیشتر باید به نسخه‌های خطی سایر آثار ادبی عهد باستان شک کنیم!
یهودیان نسخه‌های کتاب‌مقدس را به‌طوری حفظ کرده‌اند که تا‌کنون هیچ کتاب دیگری به این شکل حفظ نشده است. ایشان تک‌تک حروف، هجاها و پاراگراف‌ها را در حاشیۀ متن شماره‌گذاری می‌کردند. در فرهنگ ایشان، افراد خاصی وجود داشتند که وظیفه‌شان صرفاً حفظ و انتقال این نسخه‌ها در نهایت امانت و وفاداری بود. چه کسی تا کنون حروف و هجاها و کلمات افلاطون یا ارسطو یا دیگران را شمرده است؟ متون عهدجدید که متعلق به حدود دو هزار سال پیش است، در مقایسه با آثار شکسپیر که حدود پانصد سال قدمت دارند، در وضعیتی از درستی و دقت باقی مانده‌اند که مطلقاً با متون باقی‌مانده از شکسپیر قابل مقایسه نیستند. به‌درستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
همچنین نباید از یاد ببریم که در طول تاریخ، کتاب‌مقدس مورد حملات بی‌رحمانۀ دشمنانش قرار گرفته، اما همواره استوار ایستاده است. نه تنها در دورۀ باستان، بلکه در دورۀ معاصر نیز کتاب‌مقدس در بعضی از کشورها ممنوع است و نسخه‌های آن به آتش سپرده می‌شوند. در سال ۳۰۳ میلادی، امپراطور روم فرمانی صادر کرد که به‌موجب آن، مسیحیان از عبادت منع شدند و کتب مقدس ایشان سوزانیده شد. اما بیست و پنج سال پس از این فرمان، امپراطور جدید روم، کنستانتین، نه فقط به مسیحیت گروید، بلکه دستور داد تا پنجاه نسخه از کتاب‌مقدس به هزینۀ حکومت تهیه شود. چه رویدادهای متناقض و طنزآمیزی!
وُلتِر، متفکر فرانسوی و مخالف سرسخت مسیحیت که در سال ۱۷۷۸ درگذشت، گفته بود که صد سال پس از وی، مسیحیت از صفحۀ روزگار محو شده، به تاریخ خواهد پیوست. اما باز چه طنزی در تاریخ دیده می‌شود که تنها پنجاه سال پس از مرگ او، انجمن کتاب‌مقدس شهر ژنو، دستگاه چاپ او و نیز خانه‌اش را برای تهیۀ کتاب‌مقدس و توزیع آن مورد استفاده قرار داد! به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
اما کتاب‌مقدس نه تنها مورد حملۀ دشمنان و خدانشناسان قرار گرفته، بلکه دانشمندان ممالک مسیحی نیز در طی سه قرن اخیر، آن را مورد حملاتی سخت قرار داده‌اند. این دانشمندان و محققین، منشأ الهی و الهامی این کتاب را نمی‌پذیرند و برای نگارش آن، نظریه‌هایی تخیلی ابداع کرده‌اند. برای مثال، گفته‌اند که تورات، یعنی پنج کتاب اول کتاب‌مقدس را موسی ننوشته، بلکه نویسندگان مختلف در طول تاریخ، آن را به نگارش درآورده‌اند. ایشان این نظریه‌های خیال‌پردازانۀ خود را در دانشگاههای الاهیات تعلیم می‌دهند، یعنی همان مراکزی که مخصوص تربیت کشیشان است. اما در طول قرن بیستم تا به امروز، کشفیات باستان‌شناسی به شکلی یکدست، بر درستی اطلاعات تاریخی تورات و سایر کتب کتاب‌مقدس گواهی داده‌اند که می‌توانند بیانگر این باشند که موسی به‌حق می‌توانسته نگارندۀ این کتاب باشد. بار دیگر، کتاب‌مقدس سربلند از کورۀ آزمایش بیرون آمد. به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
در هیچ کتاب مذهبی دیگری، نمی‌توان پیشگویی‌هایی یافت که جامۀ عمل پوشیده باشند. اما پیشگویی‌های بی‌قید و شرط کتاب‌مقدس در مورد رویدادها، تا کنون همه تحقق یافته‌اند. صدها پیشگویی که برخی از آنها صدها سال پیش از وقوع یک رویداد نوشته شده‌اند، بی‌کم و کاست تحقق یافته‌اند. زمان ولادت مسیح، محل آن و چگونگی تولد او، در عهدعتیق پیشگویی شده است. در مورد زندگی، مرگ و رستاخیز او نیز در عهدعتیق دهها پیشگویی وجود دارد. به‌راستی که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا.
برای همۀ کسانی که تاریخ را بررسی می‌کنند، تأثیر کتاب‌مقدس و تعالیم آن بر جهان غرب روشن است. تمدن بشری بیش از هر کتاب یا مجموعۀ نوشته‌ها، از کتاب‌مقدس تأثیر پذیرفته است. در واقع، در جهان هیچ اثر اخلاقی یا دینی را نمی‌توان یافت که از نظر اخلاقیات، فراتر از اصل محبت مسیحی قرار گیرد و در هیچ‌یک از آنان نمی‌توان مفهومی والاتر از مفهوم خدایی را یافت که در کتاب‌مقدس معرفی شده است. کتاب‌مقدس بیانگر عالی‌ترین ایده‌آل‌هایی است که انسان‌ها شناخته‌اند، ایده‌آل‌هایی که تمدن را شکل بخشیده‌اند.
دلایل و شواهدی که ارائه شد، طبیعتاً ثابت نمی‌کنند که کتاب‌مقدس از خدا الهام یافته و کلام خدا است. اما آنها بیانگر این هستند که این کتاب برتر از هر کتاب دیگری است. آنها ثابت می‌کنند که کتاب‌مقدس، کتابی است بی‌همتا. آن، کتابی است بی‌همتا که قطعاً باید عمیقاً مورد توجه قرار گیرد.